Netanyahu’dan Mescid-i Aksa’nın Altında Sinagog Videosu: Kudüs’te Gerilim Tırmanıyor

Filistin Son Durum: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 1967’de Kudüs’ün tamamının işgal edilmesinin yıldönümünde, Mescid-i Aksa’nın altına uzanan tartışmalı bir tünelde çekilmiş bir video yayınladı. 12 yıllık kazı çalışmalarıyla açılan bu tünelde Aksa’nın temelleri oyularak gizlice bir sinagog inşa edildiği görülüyor. Söz konusu video, bölgedeki dini ve siyasi tansiyonu yeniden yükseltti.

Mescid-i Aksa ve Kudüs’ün Kutsal Statüsü

Mescid-i Aksa, Müslümanlar için Mekke ve Medine’den sonra üçüncü en kutsal mekandır. Kudüs ise üç semavi din için de büyük önem taşır. 1967 Altı Gün Savaşı sonrasında İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgal etmesiyle birlikte şehirdeki demografik yapı ve dini alanlar üzerindeki baskılar artmıştır.

İsrail, uluslararası hukuka aykırı olarak Kudüs’ün tamamını başkenti ilan etmiş olsa da bu karar Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere uluslararası toplum tarafından tanınmamaktadır. Mescid-i Aksa’nın içinde bulunduğu Eski Şehir bölgesi, işgal altındaki topraklar statüsündedir.

Netanyahu’nun Videolu Provokasyonu

İsrail Başbakanı Netanyahu, bu yılki Kudüs Günü kutlamalarında dikkat çeken bir hamlede bulunarak, Mescid-i Aksa’nın altına açılan tünelde çekilmiş bir video paylaştı. Videoda Netanyahu, sinagog olarak kullanılan yapının ortasında yürürken görülüyor ve “Bu topraklarda 3 bin yıllık tarihimiz var” ifadelerini kullanıyor.

Görüntülerde sinagogun süslemeleri, duvar yazıları ve yer altı yapısı net biçimde gösteriliyor. Video, İsrail’in Doğu Kudüs’teki fiili egemenliğini ve Aksa’nın altına yapılan yapıyı meşrulaştırma çabası olarak değerlendiriliyor.

12 Yıllık Kazılar ve Gizli İnşaat

Mescid-i Aksa’nın altındaki bu tünel ve sinagog, yaklaşık 12 yıl süren yeraltı kazıları ile ortaya çıkarıldı. Kazı çalışmaları, İsrail Eski Eserler Kurumu ve fanatik Yahudi derneklerinin finansal desteğiyle yürütüldü. Bu süreçte Aksa’nın temellerinin zarar gördüğüne dair çok sayıda rapor yayımlandı.

Filistinli makamlar ve arkeologlar, bu kazıların Aksa’nın yapısal bütünlüğünü tehlikeye attığını ve kutsal mabede doğrudan zarar verdiğini belirtiyor. Ayrıca bu yapının inşa süreci, uluslararası hukuk normlarına aykırı biçimde yürütüldü.

Uluslararası Tepkiler ve Hukuki Yorumlar

Netanyahu’nun yayınladığı video ve sinagogun varlığı, birçok ülke ve insan hakları kuruluşunun sert tepkisine yol açtı. Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı, Aksa’nın kutsallığına saygı duyulması ve tarihi statüsünün korunması gerektiğini vurguladı.

Uzmanlara göre, bu tür girişimler uluslararası hukukun açık ihlalidir. 1949 Cenevre Sözleşmeleri’ne göre işgal altındaki topraklarda nüfusun yapısal ve kültürel dönüşümüne neden olacak projeler yasaktır. Ayrıca UNESCO da Aksa’nın bulunduğu Eski Şehir’i “Tehlike Altındaki Dünya Mirası” olarak tanımlamaktadır.

Filistinlilerden Sert Tepki

Filistin Yönetimi, Netanyahu’nun paylaşımını “kışkırtıcı ve gayri meşru” olarak nitelendirdi. Filistin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, bu tür hamlelerin Kudüs’ün tarihi kimliğini değiştirme çabası olduğu belirtildi.

Hamas ve El-Fetih gibi Filistinli gruplar ise bunun doğrudan bir tehdit olduğu ve tüm Müslümanların tepkisini çekeceği uyarısında bulundu. Kudüs’teki İslami Vakıflar İdaresi de Aksa’nın altına yapılan her türlü yapının yasadışı olduğunu vurguladı.

Aksa’nın Temellerine Tehdit

İnşa edilen sinagog, Aksa’nın temel taşlarına yaslanmış durumda. Bu durum sadece dini hassasiyet açısından değil, yapısal güvenlik açısından da tehlike arz ediyor. Uzmanlar, en küçük bir sarsıntının bile Aksa’nın taşıyıcı sistemlerine zarar verebileceği uyarısında bulunuyor.

Bu durum, ilerleyen yıllarda hem kutsal mabedin fiziksel çöküşü hem de daha büyük çatışmaların habercisi olabilir. Netanyahu’nun bu sembolik paylaşımı, dini gerginliği tetiklemekle kalmıyor, aynı zamanda Aksa’yı hedef alan stratejik planların da bir parçası olabilir.

İsrail’in Kudüs Planı

İsrail uzun yıllardır Kudüs’ün tamamını Yahudi kimliğine göre yeniden şekillendirme politikası izliyor. Doğu Kudüs’teki Filistin mahalleleri sistematik olarak Yahudi yerleşimcilere tahsis ediliyor, Araplara ait mülkler kamulaştırılıyor ve altyapı çalışmalarıyla demografik yapı dönüştürülüyor.

Bu bağlamda, Aksa’nın altına yapılan sinagog sadece dini bir hamle değil, aynı zamanda stratejik bir simge. Zira Kudüs’ün “Yahudileştirilmesi” sürecinde sembolik yapılar büyük önem taşıyor.

Uluslararası Kamuoyuna Çağrı

Filistinli yetkililer ve sivil toplum kuruluşları, uluslararası toplumu acilen harekete geçmeye çağırıyor. Kudüs’ün tarihi ve dini yapısının korunması, sadece bölgesel değil, küresel bir sorumluluk olarak görülüyor. Mescid-i Aksa’nın altına yapılan sinagogun yıkılması ve kazıların durdurulması yönünde çağrılar artıyor.

Kudüs’te Barış İçin Ne Gerekli?

Kudüs’te kalıcı bir barışın sağlanabilmesi için, tüm dinlerin kutsal mekanlarına saygı duyulması ve uluslararası hukuka riayet edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, bölgedeki çatışmaların din temelli bir savaşa evrilmesi kaçınılmaz hale gelebilir.

Netanyahu’nun videosu bir kırılma noktası olabilir. Bu görüntüler, sadece bir yapının değil, bir halkın ve bir inancın yok sayıldığını açıkça gözler önüne sermektedir.